Wat is peakshaving (en waarom is het belangrijk)?

Wat is peakshaving precies?

Peakshaving betekent letterlijk “de piek afscheren”. Bedrijven verbruiken niet continu evenveel stroom. Op sommige momenten — bijvoorbeeld wanneer machines tegelijk opstarten of voertuigen aan het laden zijn — schiet het verbruik kort omhoog. Deze pieken bepalen vaak de hoogte van je transport- of aansluitkosten. Bij peakshaving wordt het energieverbruik zo gestuurd dat die pieken worden afgevlakt. Dat kan op verschillende manieren.

• ‍Met batterijopslag die tijdelijk energie levert op het moment dat het verbruik anders te hoog zou zijn.
• Met slimme aansturing die bepaalde processen even uitstelt of spreidt over de tijd.
• Met voorspellende software die pieken op basis van historische data en weersinformatie voorkomt.
 

Door pieken te verminderen, daalt het maximale vermogen dat op het net wordt gevraagd. Bedrijven betalen dan minder voor hun capaciteit, en de kans op overbelasting of afschakeling neemt af.

Waarom is peakshaving belangrijk?

Peakshaving heeft drie grote voordelen die elkaar versterken:

• ‍Lagere kosten
  Minder pieken betekent lagere transporttarieven en minder risico op boetes of overschrijdingen.
• Minder risico op congestie
  Door verbruik te spreiden, draag je bij aan een stabieler netwerk en voorkom je beperkingen.
• Meer ruimte voor groei
  Bedrijven die pieken beheersen, kunnen vaak binnen hun bestaande aansluiting uitbreiden zonder te wachten op verzwaring.

Volgens RVO besparen bedrijven die actief peakshaven gemiddeld 10 tot 30 procent op hun jaarlijkse energiekosten. In regio’s met netcongestie is het bovendien soms de enige manier om bedrijfsuitbreiding mogelijk te maken.

Hoe werkt peakshaving technisch?

Peakshaving werkt op basis van meten, voorspellen en sturen. Het begint met inzicht in het verbruiksprofiel: hoe fluctueert het vermogen op dag- en weekniveau? Vervolgens bepaalt software wanneer de belasting te hoog dreigt te worden en grijpt in. Dat kan met verschillende technieken:

• ‍Batterijondersteuning
  Een batterij laadt op tijdens daluren en levert terug bij pieken. Zo blijft het totaalverbruik stabiel.
• Load shifting
  Niet-essentiële verbruikers (zoals laadpunten, pompen of koelingen) worden tijdelijk uitgesteld.
• Slimme aansturing via EMS
  Een slim EMS coördineert alle assets, voorspelt verbruik op basis van data, en stuurt automatisch bij.

Een slim EMS maakt peakshaving schaalbaar. In plaats van handmatig schakelen, neemt het systeem zelf beslissingen op basis van voorspellingen en limieten. Zo wordt het energieverbruik continu geoptimaliseerd, zonder dat de productie stilvalt.

Wat levert peakshaving op?

De waarde van peakshaving verschilt per bedrijf, maar de resultaten zijn tastbaar:

• ‍Kostenbesparing
  Minder pieken betekent lagere transporttarieven en minder boetes bij overschrijding van de aansluitcapaciteit.
• Efficiënter energiegebruik
  Energie wordt gelijkmatiger verdeeld, waardoor installaties beter presteren en onderhoudskosten dalen.
• Hogere bedrijfscontinuïteit
  Door overbelasting te voorkomen, verklein je het risico op spanningsdips of automatische uitschakeling van installaties.
• Duurzamere bedrijfsvoering
  Je benut eigen opwek (zoals zonnestroom) beter en vermindert de druk op het net.

Volgens TenneT is peakshaving een van de belangrijkste instrumenten om lokale netcongestie te voorkomen. Bedrijven die hun pieken verminderen, helpen niet alleen zichzelf, maar dragen ook bij aan de betrouwbaarheid van het Nederlandse elektriciteitsnet.

Welke technologieën kun je gebruiken voor peakshaving?

Er bestaan verschillende technische oplossingen. De juiste keuze hangt af van je verbruiksprofiel, budget en doelen.

• ‍Batterijopslag
  Batterijen slaan energie op tijdens rustige uren en leveren terug tijdens pieken.
  Voordelen: direct effect; onafhankelijk van netbeheerder; goed te combineren met zonnepanelen.
  Nadelen: hogere investering; ruimte nodig; onderhoud/slijtage.
• Laadpleinmanagement
  Slimme software die laadpunten aanstuurt zodat ze niet allemaal tegelijk op vol vermogen laden.
  Voordelen: lage investering; snelle implementatie.
  Nadelen: beperkt effect buiten EV-laadinfra.
• Procesoptimalisatie
  Aanpassen van productie- of koelprocessen aan daluren of lagere netbelasting.
  Voordelen: structurele besparing zonder extra hardware.
  Nadelen: vraagt discipline en planning.
• Slim EMS
  Een slim EMS combineert meetdata, voorspellingen en realtime sturing.
  Voordelen: automatische aansturing; voorspellend vermogen; toepasbaar op meerdere assets. Zie ook de uitleg over hoe Zympler werkt.

Hoe helpt een slim EMS bij peakshaving?

Een slim EMS is de kern van moderne peakshaving. Het systeem meet continu het actuele verbruik, opwek en opslag, voorspelt toekomstige pieken op basis van weersverwachtingen en productieplanning, plant en stuurt assets om verbruik te spreiden of tijdelijk te beperken, en evalueert prestaties om de strategie bij te sturen. In combinatie met batterijopslag of laadinfra worden beslissingen automatisch genomen, zodat het systeem reageert op onverwachte pieken nog voordat ze ontstaan. Zo benut je je netcapaciteit optimaal. Meer uitleg over deze aanpak vind je in de beschrijving van slimme EMS-sturing.

Hoe verhoudt peakshaving zich tot load shifting en demand response?

Hoewel de termen vaak door elkaar worden gebruikt, verschillen de aanpakken duidelijk. Peakshaving richt zich op het verminderen van pieken binnen een aansluiting, meestal achter de meter. Load shifting verschuift verbruik naar gunstiger momenten, bijvoorbeeld ’s nachts of bij lage prijzen. Demand response is de volgende stap: het afstemmen van verbruik op marktsignalen of netbeperkingen, soms met financiële compensatie. Een slim EMS maakt het mogelijk om al deze strategieën te combineren, waardoor peakshaving niet alleen een kostenbesparing wordt, maar ook de basis voor een verdienmodel.

Wie bieden oplossingen voor peakshaving?

De markt biedt uiteenlopende oplossingen, van batterijleveranciers tot softwareplatforms. Hieronder een overzicht van relevante partijen met hun sterke punten en aandachtspunten. Bij Zympler noemen we alleen de voordelen.

• ‍Alfen
  Voordelen: Nederlands merk met bewezen batterij- en laadtechnologie; geschikt voor industriële toepassingen; hoogwaardige service en support.
  Nadelen: hogere investeringskosten; hardwaregericht met beperktere softwareflexibiliteit t.o.v. pure EMS-platforms.
• Zympler
  Voordelen: gebruiksvriendelijk slim EMS dat peakshaving automatiseert; koppelt bestaande installaties, batterijen en laadinfra zonder vendor lock-in; snelle implementatie en directe kostenbesparing.
• Greener Power Solutions
  Voordelen: mobiele batterijcontainers en energy-as-a-service; snel inzetbaar zonder grote CAPEX; ideaal voor tijdelijke piekproblemen of proefprojecten.
  Nadelen: vooral geschikt voor tijdelijke of semi-permanente toepassingen; minder interessant voor volledig geïntegreerde, permanente peakshaving.
• GridX
  Voordelen: sterk dataplatform met voorspellende algoritmen; rijke API’s en integraties met batterijen, EV’s en PV; schaalbaar over meerdere sites en landen.
  Nadelen: hogere complexiteit; vereist data-integratie en interne IT-capaciteit of een integratiepartner.
• Eneco Energy Hub
  Voordelen: geïntegreerde propositie (levering, opslag, sturing) met één aanspreekpunt; handig voor organisaties die ontzorging willen.
  Nadelen: risico op vendor lock-in; minder flexibiliteit als je eigen technologiekeuzes wilt blijven maken.

Hoe begin je met peakshaving?

De beste aanpak is stapsgewijs. Analyseer eerst je verbruiksdata (kwartierwaarden) om pieken en patronen te vinden. Bepaal vervolgens je piekuren: zijn ze voorspelbaar of willekeurig? Kies op basis daarvan een strategie: start met procesoptimalisatie of laadbeheer en breid later uit met batterijopslag of een EMS. Monitor en verbeter continu; zodra patronen duidelijk zijn, laat je een EMS het werk overnemen. Bedrijven die deze route volgen, realiseren niet alleen besparing, maar ook veerkracht: minder afhankelijk van netcapaciteit en schommelende tarieven.

Peakshaving in de praktijk

Een productiebedrijf in Brabant combineerde batterijopslag met EMS-sturing. De pieken van 850 kW werden teruggebracht tot 600 kW, wat jaarlijks circa €30.000 aan transportkosten scheelde. Een logistiek centrum met 50 laadpalen verminderde piekbelasting met 25 procent door slim laadbeheer. Zulke cases tonen aan dat de combinatie van data, opslag en software in korte tijd tastbare resultaten oplevert.