Wat zijn de gevolgen van netcongestie voor bedrijven (en hoe kun je ermee omgaan)?

Wat betekent netcongestie voor je bedrijf?

Netcongestie betekent dat de beschikbare capaciteit van het elektriciteitsnet tijdelijk of structureel onvoldoende is om jouw verbruiks- of terugleveringsvraag te verwerken. Dit heeft directe en indirecte gevolgen. Volgens Netbeheer Nederland is inmiddels meer dan de helft van Nederland getroffen door capaciteitsproblemen. Bedrijven krijgen daardoor te maken met:

• Uitgestelde aansluiting
  Nieuwe aansluitingen of uitbreidingen kunnen maanden of zelfs jaren op zich laten wachten.
• Terugleverbeperkingen
  Zonnepanelen of windturbines worden (tijdelijk) afgeschakeld wanneer het net vol zit.
• Beperkte bedrijfsflexibiliteit
  Productie, laadinfra of koeling kan niet altijd gelijktijdig worden gebruikt.
• Stijgende energiekosten
  Transporttarieven stijgen en piekverbruik leidt tot boetes of hogere aansluitingsvergoedingen.

Deze effecten raken niet alleen grote energieverbruikers. Ook MKB-bedrijven met laadpunten of zonnepanelen merken dat het net hun groei begrenst.

Welke sectoren worden het hardst geraakt?

Hoewel netcongestie iedereen raakt, zijn sommige sectoren bijzonder kwetsbaar:

• Transport en logistiek
  Laadpleinen voor elektrische vrachtwagens en bestelauto’s vragen enorme vermogens. Een beperkte aansluiting vertraagt elektrificatie.
• Industrie
  Elektrische ovens, compressoren en productieprocessen creëren piekbelastingen die de aansluiting overvragen.
• Koel- en vriesbedrijven
  Deze bedrijven hebben continu stroom nodig en weinig ruimte om te schuiven met verbruik.
• Land- en tuinbouw
  Steeds meer boeren wekken zelf op, maar kunnen hun zonne-energie niet kwijt op het net.

Volgens Energeia kan in sommige regio’s tot 30 procent van de geplande verduurzamingsprojecten geen doorgang vinden door netbeperkingen. Bedrijven moeten daardoor creatiever omgaan met energie.

Wat zijn de financiële gevolgen?

De impact van netcongestie is niet alleen operationeel, maar ook financieel voelbaar. De belangrijkste kostenposten zijn:

• Hogere transporttarieven
  Netbeheerders berekenen kosten op basis van piekvermogen. Zonder peakshaving kan dat duizenden euro’s per maand schelen.
• Productieverlies
  Stilstand of vertraagde processen leiden direct tot omzetverlies.
• Onbenutte opwek
  Bij terugleverbeperkingen gaat een deel van de opgewekte zonnestroom verloren.
• Gemiste kansen
  Investeringen in elektrische voertuigen, warmtepompen of nieuwe lijnen worden uitgesteld, waardoor de concurrentiepositie verzwakt.

Volgens RVO kan het verschil tussen actief congestiemanagement en niets doen oplopen tot €50.000 per jaar per MW aansluiting.

Wat zijn de indirecte risico’s van netcongestie?

Naast directe kosten ontstaan er strategische risico’s:

• Vertraagde verduurzaming
  Doelen rond CO₂-reductie of ESG-rapportage komen in gevaar als projecten niet doorgaan.
• Onzekerheid in bedrijfsvoering
  Onvoorspelbare beperkingen maken langetermijnplanning moeilijker.
• Waardedaling van vastgoed
  Locaties zonder voldoende capaciteit worden minder aantrekkelijk voor investeerders of huurders.

De combinatie van kosten, risico’s en gemiste kansen maakt netcongestie een strategisch thema in de boardroom.

Hoe kun je als bedrijf omgaan met netcongestie?

Bedrijven kunnen meer doen dan afwachten, er zijn verschillende oplossingen voor netcongestie. Slim energiegebruik is vaak effectiever dan wachten op netverzwaring. Belangrijke maatregelen zijn:

• Peakshaving
  Verminder pieken met batterijopslag of sturing via een slim EMS. Zo verlaag je transporttarieven en creëer je ruimte binnen je bestaande aansluiting.
• Load shifting
  Verplaats verbruik naar daluren of momenten met veel zonnestroom. Dat verlaagt pieken en benut eigen opwek beter.
• Lokale energieopslag
  Met batterijen of warmtebuffers gebruik je overschotten op het juiste moment.
• Capaciteitsbeperkende contracten (CBC)
  Door tijdelijk af te schakelen bij pieken, ontvang je korting op netkosten.
• Energy hubs
  Werk samen met buren om lokaal vraag en aanbod te balanceren. Zie RVO voor voorbeelden.

Door deze oplossingen te combineren, ontstaat een robuuste strategie. Veel bedrijven starten met inzicht en monitoring, gevolgd door sturing via een EMS. Meer uitleg over deze aanpak vind je in de beschrijving van hoe een slim EMS werkt.

Welke partijen bieden hulp of technologie?

Er zijn diverse leveranciers die bedrijven helpen omgaan met netcongestie. Hieronder een overzicht van relevante aanbieders.

• Sympower
  Voordelen: gespecialiseerd in demand response; sterke markttoegang en financiële compensatie voor flexibiliteit.
  Nadelen: minder gericht op achter-de-meter optimalisatie.
• ENGIE
  Voordelen: brede combinatie van energielevering, techniek en flexibiliteit; geschikt voor industriële klanten.
  Nadelen: risico op vendor lock-in door geïntegreerde dienstverlening.
• Spectral Energy
  Voordelen: sterk in lokale netwerken, bedrijventerreinen en data-analyse; visualiseert energiestromen helder.
  Nadelen: relatief hoge implementatiekosten; complexere setup.
• gridX
  Voordelen: krachtig platform met API’s en real-time data-analyse; geschikt voor integratie met laadinfra en PV-systemen.
  Nadelen: hogere technische drempel; vereist IT-ondersteuning.
• Zympler
  Voordelen: gebruiksvriendelijk slim EMS dat congestie voorkomt door realtime sturing; combineert opslag, opwek en verbruik; onafhankelijk van leveranciers.

Wat kun je vandaag al doen?

Bedrijven hoeven niet te wachten op overheidsingrijpen of netuitbreiding. Deze acties leveren direct resultaat op:

• Meet en analyseer
  Gebruik slimme meters of monitoringsoftware om pieken te identificeren.
• Optimaliseer processen
  Plan energie-intensieve activiteiten slimmer; vaak zijn kleine aanpassingen al effectief.
• Verken opslagopties
  Onderzoek batterij- of warmtesystemen als buffer.
• Automatiseer
  Schakel een slim EMS in voor voorspellende sturing en automatische optimalisatie.

Volgens TenneT kan samenwerking tussen bedrijven en technologie-aanbieders lokaal 10–20 procent extra netcapaciteit vrijmaken – zonder nieuwe kabels te leggen.

Voorbeeld uit de praktijk

Een koelbedrijf in Gelderland kampte met terugleverbeperkingen en pieken door elektrische koelingen. Door batterijopslag te combineren met een slim EMS werd het piekvermogen met 30 procent verlaagd en kon de volledige zonne-installatie worden benut. Een ander voorbeeld: een bedrijventerrein in Brabant bundelde zijn verbruik in een lokale energy hub. Via gezamenlijke sturing daalde het gecombineerde piekverbruik met 25 procent.