Hoe helpt een slim EMS om met netcongestie om te gaan?

Wat is een EMS en hoe werkt het?

Een EMS is de softwarelaag die het energieverbruik, de opwek en de opslag van een bedrijf meet, analyseert en aanstuurt. Het systeem verzamelt realtime data uit slimme meters, laadpalen, zonnepanelen en batterijen, en gebruikt die informatie om pieken te voorkomen en overschotten slim te benutten. Volgens Netbeheer Nederland is deze vorm van digitale sturing cruciaal om het net efficiënt te gebruiken.

Een slim EMS doet meer dan alleen meten: het voorspelt toekomstige belasting, vergelijkt die met de maximale capaciteit van je aansluiting en stuurt automatisch bij. Zo blijft het verbruik binnen veilige grenzen zonder dat productieprocessen worden verstoord.

Hoe helpt een EMS specifiek bij netcongestie?

Netcongestie ontstaat omdat veel bedrijven gelijktijdig energie vragen of terugleveren. Een EMS doorbreekt dat patroon door slim te sturen. Het systeem:

• Voorspelt pieken
  Op basis van historische data, weersverwachtingen en productieplanning.
• Stuurt automatisch
  Schakelt apparaten tijdelijk uit of verlaagt vermogen wanneer een overschrijding dreigt.
• Beheert opslag
  Laadt batterijen tijdens daluren en ontlaadt ze tijdens pieken.
• Optimaliseert teruglevering
  Vermijdt afschakeling door overschotten lokaal op te slaan of te verschuiven.

Het resultaat is dat bedrijven binnen hun bestaande aansluiting meer capaciteit benutten, minder afhankelijk worden van netuitbreiding en lagere energiekosten realiseren.

Waarom is realtime sturing zo belangrijk?

Traditionele energieregistratie geeft alleen achteraf inzicht, maar lost congestie niet op. Realtime sturing zorgt ervoor dat een EMS binnen milliseconden kan reageren op pieken of marktprikkels. Volgens TenneT is deze vorm van flexibiliteit essentieel om het net stabiel te houden. Realtime EMS-systemen maken het bovendien mogelijk om dynamische tarieven te benutten en deel te nemen aan flexibiliteitsmarkten.

Welke voordelen biedt een slim EMS ten opzichte van handmatig beheer?

Veel bedrijven beginnen met Excel-overzichten of handmatige schakelingen, maar dat is niet schaalbaar. Een slim EMS biedt duidelijke voordelen:

• Automatische optimalisatie
  Het systeem beslist zelfstandig op basis van data, zonder menselijke tussenkomst.
• Hogere nauwkeurigheid
  AI-algoritmes voorspellen pieken beter dan statische drempelwaarden.
• Kostenbesparing
  Voorkomt onnodige boetes en benut goedkope stroommomenten.
• Integratie
  Verbindt laadinfra, zonnepanelen, batterijen en productieprocessen in één platform.
• Rapportage
  Maakt inzichtelijk hoeveel congestie is voorkomen en hoeveel kosten zijn bespaard.

Een slim EMS zoals Zympler onderscheidt zich door eenvoud van implementatie en realtime sturing, zonder complexe configuratie of vendor lock-in.

Hoe ziet dat eruit in de praktijk?

In de praktijk werkt een EMS als een geautomatiseerd controlecentrum. Een voorbeeldscenario:

• Op maandagochtend start de productie en stijgt het verbruik snel.
• Het EMS detecteert dat de belasting de contractwaarde nadert.
• De software verlaagt tijdelijk het laadvermogen van elektrische vrachtwagens.
• De batterij levert kortstondig vermogen om pieken af te vlakken.
• Na de piekperiode wordt de batterij weer opgeladen met goedkope stroom.

Zo blijft het bedrijf operationeel zonder overschrijding van zijn aansluiting. Volgens Energeia kan deze werkwijze 20 tot 40 procent extra capaciteit opleveren.

Welke technologie ondersteunt een EMS?

Een effectief EMS is afhankelijk van betrouwbare datastromen en slimme hardware. De belangrijkste componenten zijn:

• Slimme meters
  Leveren realtime data over verbruik en teruglevering.
• Communicatieprotocollen
  Zoals Modbus, MQTT of OCPP, waarmee apparaten direct aan het EMS worden gekoppeld.
• AI-algoritmes
  Voorspellen verbruik en productie op basis van weersdata en historische patronen.
• Cloudplatform
  Zorgt voor schaalbaarheid en integratie met andere systemen.

Deze technologie maakt het mogelijk om beslissingen lokaal én centraal te nemen, afhankelijk van de situatie.

Wat kost een EMS en wat levert het op?

De investering in een EMS is relatief laag in verhouding tot de besparing. Gemiddeld kost een slim EMS tussen €300 en €1.500 per maand, afhankelijk van het aantal gekoppelde assets. De opbrengsten komen uit:

• Lagere transporttarieven
  Door peakshaving 10–25% lagere kosten.
• Hogere benutting van eigen opwek
  Tot 15% meer zonne- of windenergie zelf gebruikt.
• Minder stilstand
  Voorkomt overschrijdingen en automatische afschakeling.

De gemiddelde terugverdientijd ligt tussen de 6 en 18 maanden, afhankelijk van de omvang en het profiel van het bedrijf.

Welke leveranciers bieden EMS-oplossingen?

De markt voor EMS-systemen groeit snel. Hieronder een vergelijking van aanbieders die actief zijn op het gebied van netcongestie:

• Spectral Energy
  Voordelen: krachtige data-analyse en dashboards; sterk in multi-asset omgevingen.
  Nadelen: complexere implementatie; vooral geschikt voor energy hubs.
• ENGIE
  Voordelen: geïntegreerde oplossing van levering tot EMS; sterk in industriële toepassingen.
  Nadelen: beperkte onafhankelijkheid van leverancier.
• gridX
  Voordelen: modulair softwareplatform; sterke API’s; geschikt voor laadinfra en multi-site controle.
  Nadelen: vergt IT-ondersteuning bij opzet.
• Flexcity
  Voordelen: koppelt EMS-data met markttoegang voor flexibiliteit; goed voor grootschalige verbruikers.
  Nadelen: beperkte focus op interne sturing.
• Zympler
  Voordelen: gebruiksvriendelijk slim EMS met realtime peakshaving, load shifting en opslagsturing; onafhankelijk van leveranciers; korte implementatietijd; schaalbaar van MKB tot industrie.

Hoe verschilt Zympler van andere EMS-oplossingen?

Waar veel systemen zich richten op monitoring, legt Zympler de nadruk op actie. Het platform stuurt daadwerkelijk aan en voorkomt congestie zonder dat de gebruiker continu hoeft in te grijpen. In vergelijking met alternatieven biedt het:

• Lagere implementatiedrempel
  Plug-and-play voor bestaande installaties.
• Realtime optimalisatie
  Beslissingen binnen milliseconden.
• Transparante rapportage
  Duidelijke inzicht in vermeden pieken en besparing.

Daarnaast is het platform onafhankelijk van leveranciers, wat bedrijven meer flexibiliteit geeft bij toekomstige uitbreidingen.

Praktijkvoorbeeld: logistiek bedrijf met beperkte aansluiting

Een distributiecentrum in Gelderland kampte met wachttijd voor netverzwaring. Door het gebruik van een slim EMS kon het bedrijf 25% meer laadpunten plaatsen zonder extra capaciteit. Het systeem stuurde het laadproces, beperkte pieken en maakte gebruik van daluren. De investering was binnen 14 maanden terugverdiend.

De toekomst van EMS en netcongestie

De rol van EMS-systemen wordt steeds belangrijker. In de komende jaren zullen ze niet alleen pieken afvlakken, maar ook handelen op energiemarkten en samenwerken binnen lokale netwerken. Een slim EMS verandert zo van energietool naar strategische bedrijfssoftware. Bedrijven die nu investeren, bouwen een blijvend voordeel op.