Wat is blokstroom (en hoe werkt tijdsblokgebonden transportrecht)?

Wat betekent blokstroom?

Blokstroom is een vorm van flexibel netgebruik waarbij een bedrijf niet permanent recht heeft op zijn volledige aansluitcapaciteit, maar slechts in afgesproken tijdsblokken. Binnen die blokken mag het volledige vermogen worden gebruikt. Buiten die uren geldt een beperking of zelfs geen recht op transport.

Het idee is afkomstig uit congestiemanagement en wordt inmiddels door netbeheerders zoals Liander en Enexis toegepast. Het doel: de beschikbare netcapaciteit efficiënter verdelen tussen bedrijven met verschillende bedrijfsprofielen.

Hoe werkt tijdsblokgebonden transportrecht?

Een blokstroomcontract is gebaseerd op vooraf vastgestelde tijdvakken waarin transportcapaciteit gegarandeerd beschikbaar is. De rest van de tijd mag het bedrijf beperkt of geen stroom afnemen. De verdeling van blokken gebeurt op basis van het lokale netprofiel en de beschikbaarheid van vermogen in dat gebied.

• Blokuren: tijdvakken waarin het bedrijf gegarandeerd transportrecht heeft (bijv. 06:00–14:00 en 22:00–06:00).
• Niet-blokuren: perioden waarin afname beperkt is of verboden, afhankelijk van de contractvorm.
• Vermogenslimiet: het maximaal toegestane vermogen binnen de blokuren, vastgesteld door de netbeheerder.
• Registratie: verbruik wordt continu gemonitord om te controleren of het binnen de blokken blijft.

Bedrijven met voorspelbare productie of laadtijden — bijvoorbeeld koelhuizen, logistieke hubs of productiebedrijven in ploegendienst — kunnen zo hun energievraag afstemmen op de blokuren. Wie flexibel plant, profiteert van gegarandeerde capaciteit zonder te hoeven wachten op netuitbreiding. Een vergelijking tussen blokstroom en alternatieven als vast of dynamisch vind je hier.

Waarom voeren netbeheerders blokstroom in?

Het elektriciteitsnet is overbelast. Vooral in gebieden met veel duurzame opwek en groeiende elektrificatie kunnen nieuwe aansluitingen niet worden gerealiseerd. Netbeheerders zoeken daarom naar manieren om de beschikbare capaciteit beter te benutten. Blokstroom is één van die manieren.

• Efficiënter gebruik van het net: bedrijven met verschillend gebruikspatroon kunnen dezelfde aansluiting delen.
• Snellere toegang: klanten hoeven niet te wachten op netverzwaring.
• Beheersbare congestie: door verbruik te spreiden over tijdsblokken daalt de piekbelasting.
• Stimulans voor flexibiliteit: bedrijven worden beloond voor slim energiegebruik.

Volgens TenneT zal tijdsgebonden transportrecht de komende jaren een belangrijk instrument blijven binnen congestiemanagement. Het vermindert pieken zonder de betrouwbaarheid van het net in gevaar te brengen.

Wat zijn de voorwaarden van een blokstroomcontract?

De voorwaarden verschillen per netbeheerder, maar in grote lijnen gelden de volgende afspraken:

• Contractduur: vaak 1 tot 3 jaar, met jaarlijkse evaluatie op basis van lokale netdrukte.
• Monitoring: realtime metingen op de aansluiting, gekoppeld aan rapportages naar de netbeheerder.
• Boete bij overschrijding: gebruik buiten de blokuren kan leiden tot sancties of beëindiging.
• Technische verplichting: aansluiting moet geschikt zijn voor automatische sturing of uitschakeling.

Een slim EMS helpt om aan deze voorwaarden te voldoen. Het bewaakt de blokuren, schakelt verbruikers automatisch uit buiten het toegestane venster en legt data vast voor rapportage.

Wat zijn de voordelen van blokstroom voor bedrijven?

Hoewel blokstroom op het eerste gezicht beperkend lijkt, biedt het in de praktijk juist nieuwe kansen voor groei. Het geeft bedrijven toegang tot het net in situaties waar anders geen capaciteit beschikbaar is.

• Snellere aansluiting: toegang tot het net zonder lange wachttijden voor verzwaring.
• Lagere kosten: korting op transporttarieven bij efficiënte benutting van blokuren.
• Flexibiliteit in planning: bedrijven kunnen productie of laden plannen binnen vaste blokken.
• Stimulans tot innovatie: aansturing en flexibiliteit worden onderdeel van de bedrijfsvoering.

Je leest hier meer over de voordelen en nadelen van blokstroom. Vooral logistieke en industriële bedrijven met voorspelbare belastingprofielen profiteren. Een slim EMS maakt het bovendien eenvoudig om verbruik precies binnen de blokuren te houden, zonder handmatig ingrijpen.

Wat zijn de risico’s en uitdagingen?

De grootste uitdaging bij blokstroom is naleving. Verbruik buiten blokuren leidt tot boetes of uitschakeling. Daarnaast kunnen operationele processen last hebben van de beperkte beschikbaarheid van vermogen.

• Boeterisico: overschrijding van blokuren kost direct geld.
• Operationele beperking: processen moeten worden aangepast aan de blokplanning.
• Afhankelijkheid van data: zonder realtime monitoring is naleving vrijwel onmogelijk.

Deze risico’s zijn goed beheersbaar met technologie. Een slim EMS voorspelt pieken, stuurt assets aan en voorkomt overschrijding. Daarmee wordt blokstroom niet alleen uitvoerbaar, maar ook strategisch interessant.

Welke leveranciers ondersteunen blokstroomtoepassingen?

De toepassing van blokstroom vraagt samenwerking tussen netbeheerder, technologiepartner en energiedienstverlener. Enkele partijen die hierin actief zijn:

• Flexcity (Voltalia)
  Voordelen: ervaring met flexibiliteitsmarkten en vraagsturing.
  Nadelen: vooral gericht op grote industriële klanten.
• Spectral Energy
  Voordelen: sterk in lokale energy hubs en multi-asset control.
  Nadelen: hogere implementatiekosten bij kleine bedrijven.
• DNV Energy Advisory
  Voordelen: onafhankelijke validatie en complianceadvies.
  Nadelen: consultancygericht, geen operationele aansturing.
• Zympler
  Voordelen: stuurt assets automatisch binnen de blokuren, voorspelt belastingpieken en bewaakt naleving; eenvoudig te integreren met bestaande installaties.

Hoe kan ik blokstroom aanvragen?

Je kunt blokstroom aanvragen via je netbeheerder. Op blokstroom.nl vind je een per netbeheerder hoe je kunt aanmelden voor blokstroom.

Conclusie: blokstroom maakt groei mogelijk op een vol net

Blokstroom is een praktische oplossing voor bedrijven die willen uitbreiden in congestiegebieden. Door transportrechten te verdelen over tijdsblokken ontstaat er ruimte op het net, zonder fysieke verzwaring. Voor organisaties met voorspelbaar of flexibel verbruik biedt dit directe voordelen. Met een slim EMS kun je die flexibiliteit automatisch benutten en blijven groeien — ook als het net vol zit.